Tsjechië. Personeel transportsector neemt voortouw in 24-urenstaking

Afgelopen donderdag kwam de Tsjechische hoofdstad Praag tot stilstand toen transportarbeiders een staking leidden tegen wat de regeringscoalitie ‘hervormingen’ van gezondheidszorg, pensioenen, belastingen en sociale diensten noemt. Dit werd gezien als een eerste staking in een reeks van vele en een ongezien aantal arbeiders en jongeren wil het besparingsbeleid afblokken.

Trams, treinen en bussen werden stilgelegd door de 24-urenstaking. Het metrosysteem alleen al vervoert dagelijks een miljoen reizigers onder de stad, maar was nu ‘gesloten door staking’ – en dit voor het eerst. Arbeiders betoogden – naast studenten en gepensioneerden – droegen pancartes, zwaaiden met vakbondsvlaggen, en riepen op voor het onmiddellijke einde van de regering. Slogans als ‘de regering tegen het volk, het volk tegen de regering’ galmden door de straten waar het verkeer urenlang gestopt werd door de protesten.

Op 7 mei begaven grote aantallen demonstranten zich op de straten van Praag om zich te verzetten tegen besparingen die de uitkeringen van studenten, mindervaliden en arbeiders bedreigen. Op 21 mei kwamen 40.000 betogers op straat omdat de hervormingen onverminderd werden voortgezet. Afgelopen week riepen de transportarbeiders op tot een eerste grote staking op maandag 13 juni, maar deze werd verboden door het gerecht. Het Hof was het eens met het Ministerie van Financiën dat aanvoerde dat de staking geen drie dagen van te voren was aangekondigd.

Het verbod werd gezien als een klucht, maar leidde ertoe dat de stakingsdag verschoven werd naar donderdag 16 juni. Het uitstel gaf vakbondsleiders, arbeiders, studenten en leden van de gemeenschap meer tijd om te organiseren en te mobiliseren, zodat op de dag van de 24urenstaking duizenden demonstranten de straten opgingen. Velen riepen op tot een algemene staking en de val van de regering. Bonden van politie, brandweer, maar ook anderen ondersteunden de staking.

De woedende stakers marcheerden door Praag en passeerden verschillende regeringsgebouwen, waaronder dat van het Ministerie van Financiën. De minister van financiën, Kalousek, werd omringd door lijfwachten, politie en journalisten, en verklaarde dat hij met de demonstranten wou praten. Maar dit werd niet in dank afgenomen.

De Tsjechische afdeling van het CWI, Socialistická alternativa Budoucnost, bevond zich vooraan in de betoging en verdeelde pamfletten onder de enthousiaste betogers die uitkijken naar ideeën voor een alternatieve regering. De linkse socialisten haalde ook handtekeningen op voor een petitie met een verzoek aan de vakbonden om een onmiddellijke oproep tot een algemene staking te lanceren. De regering moet nu ten val gebracht worden, zeiden de Tsjechische socialisten. Ze benadrukten de noodzaak van een strijdplan om alle hervormingen af te blokken. Arbeiders en jongeren zouden hun eigen eisen naar voren moeten brengen en ook de discussie moeten aangaan over de kwestie van politieke vertegenwoordiging.

Het bewustzijn van de arbeidersklasse in Tsjechië groeide het afgelopen jaar. Aangemoedigd door de bewegingen van jongeren en arbeiders in Spanje, Griekenland, Groot-Brittannië en elders, zijn de Tsjechen doordrongen van een nieuw zelfvertrouwen. Het zelfvertrouwen van het establishment daarentegen neemt af. Adriane, een studente die geïnterviewd werd op het protest, zei dat “de beweging groeit, en vandaag was er een zeer goede opkomst. Er is veel woede.” Met massastakingen doorheen het land, worden arbeiders zich bewust van een internationale strijd tegen een gemeenschappelijke vijand.

Hoewel het aantal stakers de aantallen in Spanje en Griekenland niet evenaarde, duidt de beweging op een kwalitatieve verandering in de geesten van de Tsjechen. Het volstaat niet te wachten op een verkiezing om te stemmen voor politici die de belangen van de meerderheid van de bevolking – de arbeidersklasse – niet verdedigen. Politici die zogenaamde verandering beloven maar nooit waarmaken. Arbeiders zijn zich bewust van hun groeiende macht. De vraag is of echter de beweging zal uitbreiden, aan kracht winnen en bewegingen elders in Europa zal bijbenen, of afgeleid zal worden door politici en weinig strijdbare vakbondsleiders.