Staking voorstadsnet Stockholm
Vanochtend om 3u begonnen de treinbestuurders van het voorstadsnet van Stockholm een wilde staking. Deze lijnen worden uitgebaat door de private operator MTR maar de financiering gebeurt met publieke middelen. MTR is gevestigd in Hongkong maar wordt gecontroleerd door China. Het bedrijf baat ook de metro in Stockholm uit. De inzet van de staking is het behoud van de treinbegeleider. Lange afstandstreinen worden ingelegd door de Staatsspoorwegen en private operatoren. Zij zijn niet betrokken bij het conflict.
Artikel door een treinbegeleider
Sinds twee jaar vecht het MTR-personeel met allerlei acties om de ongeveer 300 treinwachters te behouden. De stakers stellen veiligheid, dienstverlening en tewerkstelling voorop. Ook de toegenomen werkdruk voor treinbestuurders stellen ze aan de kaak. Voor de directie van MTR moet dit alles wijken voor winstmaximalisatie. Hoog tijd om de boel weer in publieke handen te brengen!
Stakerscomité organiseert clandestiene staking
Er worden al langer acties tegen treinen zonder boordchef georganiseerd, maar vanmorgen kwam het dus tot een driedaagse werkonderbreking. Dit werd collectief beslist op een vergadering van 150 machinisten afgelopen vrijdag.
Het stakingsrecht staat op zich in de Zweedse grondwet. Maar andere wetgeving bepaalt dan weer dat stakingen tijdens de looptijd van een CAO verboden zijn. Dit is één van de redenen dat geen van de spoorbonden opriep om te staken. Een vakbond die tijdens een lopende CAO een staking organiseert, zou hoogstwaarschijnlijk veroordeeld worden tot een miljoenenboete. Wilde stakers kunnen niet ontslagen worden voor deelname aan een illegale staking. Ze riskeren wel een boete van 3000 Zweedse kronen of €264. Daarnaast lijden ze loonverlies. Het zou ook niet mogelijk zijn voor vakbonden om de staking te erkennen en een stakersvergoeding uit te betalen. Daarom is er een solidariteitsfonds opgericht in samenwerking met Förbundet Arbetarsolidaritet en wordt de staking georganiseerd door een stakerscomité bestaande uit spoorwegpersoneel zonder vakbondspositie. De staking is goed georganiseerd. Er is duidelijk gecommuniceerd over hun rechten, de waarschijnlijke boetes, het mogelijke verbieden van de staking, over hoe het werk neerleggen (iedereen heeft een ander begin- en einduur) … De stakers staan piket op hun voorziene werkuren en bespreken dagelijks de situatie.
Neen aan treinen zonder boordchef!
Ongeveer een derde van de treinen van MTR rijdt reeds zonder treinbegeleider. Treinbegeleiders worden vervangen door camera’s! Ze worden niet ontslagen, maar krijgen een andere job toegewezen. Bv die van kuiser of onderstationchef. Maar velen geven er de brui aan omdat ze als stront behandeld worden en geen perspectief zien. Sommigen worden depressief en zitten ziek thuis. De positie en slagkracht van de treinbegeleiders is hierdoor verzwakt. Treinen mogen er namelijk rijden zonder treinbegeleider. Als zij vandaag zouden staken i.p.v. de treinbestuurders, zou de kans reëel zijn dat er toch treinen rijden. Hoewel er natuurlijk veel machinisten zijn die d’office weigeren om zonder chef te vertrekken. Vandaar dat het de treinbestuurders zijn die staken.
Politieke keuze
In 2021 besliste het regionale bestuur van de Moderaterna (Conservatieve Partij), de Centrumpartij, de Christendemocraten, de Liberalen en de Milieupartij (Miljöpartiet de gröna) om komaf te maken met de aanwezigheid van een treinbegeleider in elke pendeltrein. In de verkiezingscampagne van vorig jaar beloofden de sociaaldemocraten om de beslissing terug te draaien. Toch gaf de nieuwe minderheidsregering van de Sociaal-Democratische Partij (Socialdemokraterna) en de Milieupartij (Miljöpartiet de gröna) die gedoogd wordt door de Linkse Partij (Vänsterpartiet) in maart dit jaar groen licht om de boordchef af te schaffen. De Vänsterpartiet zou moeten dreigen om haar steun aan deze regering in te trekken.
Goede opvolging en sympathie pendelaars
Tot nu toe is de staking een groot succes. 150 à 200 machinisten nemen deel en 80% van de treinen is afgeschaft. Er is veel steun van het publiek ondanks de moeilijkheden die velen ondervinden om op hun werk te geraken.
Hoe verder?
Er is een mogelijkheid dat de arbeidsrechtbank de staking verbiedt. In dat geval is het wel mogelijk om stakers die daarna werk weigeren af te danken.
Over enkele weken loopt de huidige CAO af. Dit biedt mogelijkheden voor een oproep tot een erkende staking. De spoorbond Seko zou die moeten aangrijpen, zowel rond loonoverleg als rond de eis tot een veiligheidsfunctie van de boordchef. Het stakerscomité toont de weg vooruit. De vakbondsleiding zou hierop moeten verder bouwen en personeelsvergaderingen moeten organiseren om stakingen voor te bereiden. Ondertussen zou er een betoging georganiseerd moeten worden met spoorwegpersoneel en pendelaars om de massale steun die er is te tonen.
Rättvisepartiet Socialisterna, de Zweedse sectie van International Socialist Alternative, pleit voor democratische en strijdbare vakbonden, eist het stakingsrecht op en staat er op dat voorakkoorden eerst ter stemming worden voorgelegd aan vakbondsleden. En uiteraard eist de partij dat MTR buitengekegeld wordt en dat treinverkeer weer in publieke handen genomen wordt.
Hoe zit het bij ons?
In België hadden we ook al te maken met aanvallen op de boordchef. De laatste ernstige poging was in 2015. De toenmalige CEO en de toenmalige Minister van Transport, Cornu en Galant, zetten toen met de zogenaamde One Man Car de aanval in op de veiligheidsfunctie van de boordchef. De One Man Car maakte deel uit van het plan Galant. Dit hield o.a. een oplopende vermindering in van de dotatie. Na vijf jaar moesten we het met 21% minder stellen. En vijf jaren op rij moest de productiviteit met4% opgetrokken worden. Dit besparingsplan werd door de spoorbonden beantwoord met een goeie sensibiliseringscampagne gericht op het personeel en de gebruikers van het openbaar vervoer. Uiteindelijk werd er ook gestaakt tegen het plan Galant. Niet alles kon worden afgewend, maar de One Man Car werd wel opgeborgen. Wat ook een rol speelde, was dat Infrabel de vele vereiste camera ’s op de perrons niet wou bekostigen.
Vroeg of laat zullen treinen zonder boordchef bij NMBS wel weer op tafel komen. Het personeelstekort onder treinbegeleiding sleept al vijf jaar aan. Het argument wel verlof te zullen kunnen geven als er geen boordchef vereist is in iedere trein, zou wel eens verf kunnen pakken. Uiteraard is het financieel en technisch niet evident en zou zo een aanval opnieuw op veel weerstand van treinbegeleiders en -bestuurders botsen.
Sowieso zal de uitkomst van deze strijd ook invloed hebben op de Belgische Spoorwegen. Een nederlaag zal onze tegenstanders alleen maar motiveren om nog een poging te wagen. Een overwinning echter zou hen demotiveren en onze positie versterken. Vandaar het belang van internationale solidariteit.
Wat kan jij doen?
Stuur een solidariteitsverklaring naar
- vildstrejkpendeln@hotmail.com
- met in kopie: rs@socialisterna.org