Terwijl het land geleidelijk tot stilstand komt, zien we dat het de ambtenaren zijn die te hulp worden geroepen. Dezelfde ambtenaren die door rechtse politici regelmatig onder vuur liggen vanwege hun zogenaamde “voorrechten”. Zorgpersoneel en reddingsdiensten werken met man en macht, leerkrachten staan in de frontlinie en er wordt een beroep gedaan op werknemers van het openbaar vervoer om ondanks de risico’s te blijven werken.
Door een spoorman
Hoewel het nog te vroeg is om conclusies te trekken, lijkt het voor steeds meer spoormensen duidelijk dat de intern genomen maatregelen tegen het coronavirus onvoldoende zijn. Net als elders is ook hier het gevaar van de epidemie onderschat. Het bewustzijn is de laatste dagen snel gegroeid, maar de directie lijkt altijd achter te blijven.
Aan de loketten wordt nog steeds met cash geld gewerkt, ook al lijkt dit een belangrijke besmettingsfactor te zijn. Net als bij openbare vervoersmaatschappij TEC kondigde de directie al snel speciale schoonmaakmaatregelen aan, maar op het terrein zien we daar niets van. In sommige departementen zijn er nog steeds geen handgels uitgedeeld, zelfs niet aan de schoonmakers! De opdracht aan treinbegeleiders om de biljetten enkel ‘visueel’ te controleren, is onduidelijk en vormt dus een risico. Er zijn positieve maatregelen genomen – althans waar ze ook werden uitgevoerd – zoals het schrappen van treinen die niet over diensttoiletten beschikken die uitgerust zijn met water en zeep. Tegenover de nood aan dringende en radicale maatregelen, zien we vooral communicatie en ‘aanbevelingen’.
De afgelopen jaren hebben de managers sterk nadruk gelegd op een cultuur van ‘presenteïsme’, ten alle koste aanwezig zijn op het werk. Er kwam een nieuwe procedure voor controle van collega’s die wegens ziekte afwezig zijn en in de komende weken zou er gestart worden met ‘ziekte-interviews’ tussen het management en personeelsleden die ‘te vaak’ ziek zijn. De nieuwe richtlijnen die aangeven dat men thuis moet blijven als men zich ziek voelt, kwamen laat en zeggen niets over de dreiging met een controle-arts en nadien de mogelijkheid dat dit in het dossier komt en tot een ‘ziekte-interview’ leidt. Stop meteen alle repressieve maatregelen tegen zieke collega’s om de verspreiding van het virus te beperken!
De NMBS bereidt zich voor op een “alternatieve treindienst” voor het geval er onvoldoende gezond personeel is voor de gebruikelijke dienstverlening. De mogelijkheid om dit scenario zo snel mogelijk of zo laat mogelijk te activeren staat ter discussie. Dat is omdat een vermindering van het aantal treinen kan leiden tot een toename van de bezettingsgraad van de treinen, wat dan weer ingaat tegen het advies van sociale afstand. Personeelsleden die voortdurend in contact staan met passagiers zijn bang om besmet te geraken en op hun beurt familieleden of andere passagiers te besmetten.
Sommige ouders zoeken nog steeds een oplossing om hun kinderen thuis te houden. Kinderopvang is beperkt tot de schooluren, terwijl spoormensen op bijzonder onregelmatige uren werken. Waarom geen alternatieve treindienst op vrijwillige basis vergezeld met versterkte gezondheidsmaatregelen?
Het openbaar vervoer is een structurele dienst in de samenleving en veel mensen die werkzaam zijn in essentiële diensten zoals de gezondheidszorg maken er gebruik van. In welke mate kan het treinverkeer opgeschort worden om een verdere verspreiding van het virus tegen te houden? Die vraag is nog nooit aan de orde geweest, waardoor we niet kunnen terugblikken op eerdere inzichten. Er kan dus niet zomaar op geantwoord worden. Er is democratische discussie nodig over de vraag welke sociale behoeften absoluut noodzakelijk zijn. Eén ding is zeker: we mogen de beslissing niet overlaten aan een kapitalistische regering die de afgelopen jaren voor de winsten van de grote bedrijven heeft gereden. Het personeel en hun organisaties zijn veel beter geplaatst om een inschatting van de nodige maatregelen te maken.
De spoorwegdirectie heeft een eigen visie op de zaak: alle paritaire vergaderingen met gekozen vertegenwoordigers van het personeel, zoals de CPBW’s, zijn geschrapt zodat de directie alleen kan beslissen. De gezondheid van het personeel was echter zelden zo in gevaar. Er zijn alternatieven mogelijk met inachtneming van maatregelen rond sociale afstand. De komende week wordt spannend.