Bovenop de mobilisatie naar de nationale betoging van 7 oktober, maken de spoormannen en -vrouwen zich ook klaar voor een nieuwe fase van strijd tegen de voortschrijdende liberalisering van onze spoorwegen, de afbouw van de dienstverlening, de uitholling van de arbeidsvoorwaarden, het gebrek aan personeel, … en alsof dat nog niet genoeg was, nu ook een reeks aanvallen op hun democratisch recht om te staken. De Linkse Socialist sprak met een vakbondsmilitant bij het spoor.
Interview door Jarmo (Antwerpen) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Jullie maken zich op voor een nieuw actieplan? Waarover gaan deze stakingen juist?
“Dat klopt. Wij worden op verschillende fronten tegelijk aangevallen. Eerst en vooral beschikken wij nog altijd niet over een protocol van sociaal akkoord (vergelijkbaar met een collectieve arbeidsovereenkomst). Het vorige protocol liep af in 2010 en werd daarna met één jaar verlengd. Dat betekent dat we dus al vier jaar zonder cao zitten.
“In april kwam de directie dan toch met een tekst waar een voorstel tot protocol instond. Die tekst was echter compleet onaanvaardbaar voor het personeel. 95% van de voorgestelde maatregelen bestonden uit afbraak van de dienstverlening en een uitholling van de arbeidsvoorwaarden. De overige 5% van de tekst (de elementen die ‘positief’ moesten zijn voor het personeel) was totaal niet geconcretiseerd. Zo wordt zelfs op de vraag voor een fietsvergoeding of een verhoging van het bedrag van de maaltijdcheques niet ingegaan. Slechts één van de twee maatregelen kan er komen.
“Tegelijk vraagt de directie wel om statutaire werknemers te mogen ontslaan! Terwijl het personeelsbestand nu al slinkt omdat een groot deel van de gepensioneerden niet vervangen worden, willen de bazen nog agressiever mensen op straat zetten. Het zou erop neerkomen dat wie niet meer mee is met de recentste technologieën zijn baan zou verliezen, of dat je simpelweg pech hebt als je werkpost afgeschaft wordt.”
Jullie verwachten dus ook dat er in de toekomst ontslagen zouden kunnen vallen?
“De besparingen bij de NMBS komen neer op een inkrimping met één vijfde, of 20%, van de middelen. Dat betekent dat er ongetwijfeld volledige werkstations afgeschaft zullen worden. Met de afschaffing van een extralegale feestdag wil men 10 miljoen euro besparen…
“De teneur van de tekst laat duidelijk zien wat de houding van de bazen is. Er wordt met geen woord over de verzekering van tewerkstelling gerept. In de vorige tekst werd nog gesteld dat NMBS met minstens 38.000 werknemers zou blijven werken. In de realiteit zijn dat er nu nog maar 34.000.”
We mogen dan toch aannemen dat deze tekst door de vakbonden is afgeschoten?
“Dat klopt. Maar ondertussen zitten we wel nog steeds zonder protocol; wat wil zeggen dat er dus ook geen koopkrachtverhoging is om de indexsprong te compenseren.”
Op welke fronten worden jullie nog aangevallen?
“Er wordt over gesproken om onze pensioenen te berekenen op basis van de laatste 4 jaar van de carrière. Dat was voorheen het laatste jaar. Dit zou een verlies van honderden euro per maand kunnen betekenen voor gepensioneerde spoormannen en -vrouwen.
“Vanaf 2016 zullen er geen statutaire aanwervingen meer gebeuren. Statutairen die op pensioen gaan, zullen niet vervangen worden. Dat is enorm problematisch, want wie blijft er straks nog over om de rechten van iedereen te verdedigen? Het statuut bij de NMBS is zo ongeveer één van de laatste manieren om in België nog een degelijke vorm van werkzekerheid te hebben.
“Ook de liberalisering van de spoorwegen zet zich sluipend voort. Argos, een Zwitsers investeringsfonds, kon voor 20 miljoen euro twee derden van de aandelen van NMBS Logistics in handen krijgen; en dat terwijl Logistics recent nog locomotieven en gebouwen van de NMBS gekregen heeft. Argos heeft Logistics dus voor een prikje opgekocht.”
Hoeveel wordt er nu eigenlijk bespaard bij de NMBS en wat zijn enkele concrete gevolgen?
“De NMBS moet tegen 2019 633 miljoen euro besparen. Dat komt neer op ongeveer 20% van de totale werkingsmiddelen. Dat zal betekenen dat de helft van de loketbedienden verdwijnen. Op diezelfde periode evolueren we van 365 seinhuizen in België naar een luttele 8 à 10: dat komt neer op 2000 seingevers die hun job verliezen. De retoriek van de bazen is ook bijzonder cynisch. Op het voorstadsnet stellen ze voor om treinbegeleiders te schrappen. Zonder treinbegeleiders zouden treinen immers minder lang blijven stilstaan in stations waardoor er minder tijd verloren wordt. Volgens de directie zijn treinbegeleiders die ervoor zorgen dat iedereen veilig op de trein zit voor die vertrekt, dus hinderlijk voor het treinverkeer.”
Moeten we de aanvallen op het stakingsrecht ook in die context zien?
“Uiteraard. Het is duidelijk dat de spoorbazen verwachten dat er verzet zal ontstaan tegen een zo verregaande agressie. Het spoorwegpersoneel staat erom bekend dat ze voor haar rechten opkomt. Dat zal ook nu niet anders zijn.
“Het idee van een minimale dienstverlening bij het spoor is zeer problematisch. Gaan ze met opvorderingen werken, zoals in ziekenhuizen? Wij kunnen niet stellen dat er mensen sterven als het treinpersoneel staakt… Integendeel, een afbouw van de dienstverlening betekent minder veilige spoorwegen.
“We zullen wel moeten staken om deze maatregelen tegen te houden. Anders riskeren we op langere termijn al onze rechten te verliezen.”
Is er een grote stakingsbereidheid?
“De actiebereidheid is groot, zowel langs Vlaamse als Franstalige kant, hoewel het actieplan niet duidelijk genoeg gecommuniceerd wordt, zowel naar het personeel als de reizigers om eenheid met hen op te bouwen tegen het media-offensief in. We weten alleen dat er op 9 oktober een 24-urenstaking komt, met verder in oktober nog regionale beurtstakingen. Dat zou eind oktober in een 48-urenstaking moeten uitmonden.”