Massale demonstraties tegen de verhoging van de bustarieven in alle grote steden
Door André Ferrari LSR (CWI in Brazilië)
Op de avond van 13 juni viel de militaire politie in centrum van São Paulo een vreedzame betoging van ongeveer 15000 mensen laffelijk aan. Op een volstrekt willekeurige manier arresteerde de politie 235 mensen, velen louter omdat ze zich in de buurt bevonden. Sommigen werden gearresteerd omdat ze een student leken te zijn of omdat ze azijn in hun rugzak hadden om de effecten van traangas te verzachten.
Oproerpolitie vuurde zonder onderscheid rubberen kogels en bommen af. Bovenop betogers werden veel journalisten, fotografen en cameramensen gekwetst. Zelfs degenen die probeerden om de gewonden medisch bij te staan werden gearresteerd en hun EHBO-kits werden in beslag genomen.
Het hardhandige politieoptreden komt te midden van een algemene golf van aanvallen op sociale bewegingen en armen.
Brazilië ervaart een nieuw tijdperk gekenmerkt door de meer evidente tekenen van crisis en de heropleving van de strijd door de arbeiders en jongeren. Het jaar 2012 had het hoogste aantal stakingen in 16 jaar. Werknemers in de publieke sector verzetten zich tegen besparingen en aanvallen op verworven rechten. Ook werknemers uit de private sector eisen hun aandeel in de geroemde economische groei.
De politieke impact van deze strijd is beperkt door de versnippering van de beweging, de aard van de bureaucratische vakbondsleiders evenals de zwakheid van de linkse oppositie tegen de regering van Dilma Rousseff van de Arbeiderspartij (PT). 2013 toont echter voortdurende afbrokkeling van politieke steun voor de regering en de opkomst van een nieuw bewustzijn onder brede lagen van jongeren en arbeiders.
Het beeld van Brazilië als een land op weg naar de “Eerste Wereld” wordt zwaar aangetast door een situatie van zeer beperkte groei (minder dan 1% in 2012) samen met een hoge inflatie, die vooral de armen treft. Op een moment dat het economisch beleid van de federale overheid naar rechts opschuift (rentestijging, privatisering van havens, luchthavens, olievelden, etc.) daalt de steun in de peilingen met 8% (sinds maart van 65% naar 57%).
Stijging transport tarieven leidt tot strijd in grote steden
De laatste weken hebben we een explosie van volksstrijd gekend, geleid door de jeugd en aangestoken door de verhoging van de prijzen van het openbaar vervoer. In vele hoofdplaatsen en grote steden, bereikten de betogingen een hoger niveau, zowel kwalitatief als kwantitatief, als in voorgaande bewegingen. Op vele plaatsen, zoals in Porto Alegre, Teresina, Goiânia en Natal, werd de prijsverhoging dan ook teruggeschroefd dankzij die protesten.
Op dit moment, wordt de belangrijkste strijd geleverd in São Paulo. Met vier verschillende betogingen sinds 6 juni, groeit de beweging dagelijks. De onmiddellijke eis is een prijsverlaging van de bus-, en metro-tarieven van 3,20 naar 3,00 Braziliaanse real (van ongeveer 1,1 Euro naar ongeveer 1 Euro). Bijkomend klaagt de beweging de logica van het huidige transportsysteem in de stad aan, dat nu enkel dient om winsten te genereren voor een handvol werkgevers. Dure tickets, overbezetting en slechte omstandigheden vormen een ware nachtmerrie voor de arbeiders en studenten die dagelijks moeten reizen in deze gigantische metropool.
In Brazilië worden door de hoge prijzen naar schatting 37 miljoen mensen uitgesloten van openbaar vervoer. Tientallen miljoenen meer mensen geven een groot deel van hun inkomen uit aan de verplaatsing naar werk of school met chaotisch vervoer van lage kwaliteit. Een van de eisen van de beweging is gratis vervoer in São Paulo. Het idee is dat bedrijven en de rijkere lagen van de bevolking het grootste aandeel van de vervoerskosten zouden moeten betalen en niet de werknemers en studenten.
De PT verdedigde dit in de jaren 1980, toen de partij nog links was en zich baseerde op de sociale bewegingen. Het huidige PT-bewind in de stad, aangevoerd door burgemeester Fernando Haddad, verwerpt dit project vandaag, weigert de privatiseringen in het transportsysteem terug te draaien en is hondstrouw aan zakenlieden in de vervoerssector.
De deelstaatregering van São Paulo, geleid door Geraldo Alckmin van de PSDB, de belangrijkste rechtse oppositie tegen de federale regering van de PT, is verantwoordelijk voor de metro van São Paulo en weigert om deze eisen te bespreken. Alckmin bevordert een proces van privatisering van nieuwe metrolijnen en is verantwoordelijk voor de brute repressieve reactie van de militaire politie van São Paulo tijdens de demonstraties.
Vele jonge arbeiders die bij de gemeenteraadsverkiezingen in oktober vorig jaar stemden voor Haddad en de PT om een nieuwe overwinning van traditioneel rechts te vermijden, destijds geleid door PSDB kandidaat Jose Serra, zijn vandaag diep teleurgesteld in de PT. De eenheid van de PT met de PSDB tegen de eisen van de beweging in en het beleid van repressie tegen betogingen vervreemdt grote delen van hun sociale en electorale basis.
Wereldbeker misdaden
De grote evenementen die de komende jaren in het land zullen plaatsvinden (Wereldbeker in 2014 en de Olympische Spelen in Rio 2016) dienen als voorwendsel voor echte contra-hervormingen in de grote steden. De bouwprojecten in verband met het WK veroorzaken de verwijdering van duizenden gezinnen uit hun huizen om plaats te maken voor vastgoedspeculatie.
In plaats van mensen te dienen, worden steden steeds meer gevormd om het kapitaal te dienen. De openbare ruimte is te koop en elk obstakel in de weg van de winst moet worden geëlimineerd. Dit alles is onder een façade van modernisering en sociale vrede.
Stadions worden geprivatiseerd, de corruptie viert hoogtij in de bouwprojecten van het WK, overmatige uitbuiting van bouwvakkers veroorzaakte (dodelijke) ongevallen, aannemers en overheden profiteren buitensporig, terwijl de rechten van de inwoners van grote steden worden vertrapt. Op 14 juni begon een campagne van nationale strijd van volksbewegingen voor huisvesting, het Stedelijke Verzets Front, samen met de WK Volkscomité’s, om de WK-misdaden aan te klagen.
Repressie en criminaliseren van de sociale bewegingen
Geconfronteerd met de opgang van de strijd en de behoefte om de betogingen te blokkeren op de avond van de Confederatie Cup (die op 15 juni van start gaat), neemt het politiegeweld tegen de betogers dramatisch toe.
De straten optrekken, nochtans een democratisch recht, wordt verboden. In vele steden doet het politiegeweld ons denken aan militair dictatoriaal regime. Gerechtelijke uitspraken die betogingen verbieden, samen met de kogels en bommen van de politie tegen de demonstranten, toont aan dat we op dit moment een grote aanval kennen op de democratische basisrechten van het volk.
Na een straffe mediacampagne, die stelde dat de betogers vandalen en hooligans zijn en die het politiegeweld op die manier ondersteunde en rechtvaardigde, heeft de drastische repressie van de betoging op 13 juni zo’n grote commotie veroorzaakt dat de traditionele media zich nu genoodzaakt zag een toontje lager te zingen.
In het centrum van São Paulo viel de politie in de nacht van 13 juni op een laffe manier een vredevolle en georganiseerde betoging van ongeveer 15.000 mensen aan. Daarbij werden ongeveer 235 mensen op een brutale manier gearresteerd. De oproerpolitie schoot lukraak met rubberen kogels en bommen. Daarbij werden naast betogers ook de journalisten, fotografen en cameramannen niet gespaard.
Dit politiegeweld komt midden in een golf van aanvallen op sociale bewegingen en meer algemeen tegen de arme bevolking. In grote steden, zoals São Paulo en Rio, leeft de zwarte jeugd in de voorsteden in een permanente staat van geweld.
Verkrachtingen namen in Rio sterk toe de laatste tijd. Het racistisch geweld van de politie en de straffeloosheid waarmee de doodseskaders wegkomen, het geweld tegen vrouwen, de criminalisering van de armste laag van de bevolking en de repressie van de rechtervleugel, zijn een ware realiteit in de voorsteden.
Plaatselijke leiders worden systematisch vermoord, zoals onlangs nog twee inheemse leiders (de etnische Terena en Guarani-Kaiwoas) die ingaan tegen de praktijken van de landbouwmultinationals en de overheid bij het vernielen van hun land.
De strijd die de democratische rechten verdedigt, verwerft een centraal belang in de context van de Wereldbeker. Men poogt een soort noodtoestand in het land te creëren die het recht geeft om betogingen te verbieden en vrije meningsuiting te beknotten.
De stad van de arbeiders, de jeugd en het volk
Deze strijd voor openbaar vervoer, huisvesting en het democratisch recht om de straten te bezetten, zou moeten verenigd worden in een grote nationale beweging van de arbeiders, de jeugd en het volk om hun eigen steden te controleren en te bezitten.
Als resultaat hiervan zou het mogelijk worden om de basis te leggen voor de eenmaking en de organisatie van de arbeidersstrijd, volks- en studentenbewegingen, en dit onafhankelijk van de overheid en de werkgevers. Een nationale bijeenkomst van arbeiders en studenten om een gemeenschappelijk actieplan te ontwikkelen, zou kunnen leiden tot een krachtige nieuwe eengemaakte vorm van strijd.
Dat is waar de LSR (De Braziliaanse afdeling van de CWI, en dus verbonden met de LSP) voor ijvert in de sociale bewegingen waar zij deel van uitmaakt alsook in PSOL (Partij voor socialisme en vrijheid).
Wij staan voor :
- Onmiddellijke verlaging van de vervoerstarieven. Strijden voor gratis vervoer – laat de bedrijven betalen voor openbaar vervoer! Nationaliseren van openbaar vervoer, democratisch onder de controle van arbeiders en gebruikers. Niet betalen van de schuld aan de bankiers en een massale investering in openbaar vervoer!
- Een einde maken aan het uitzetten van inwoners! Neen tegen seksueel misbruik! Vechten tegen het misbruiken en geweldplegingen tegen vrouwen!
- Verdedig de rechten van de bouwvakkers op de Wereldbeker-projecten! Neen aan de privatisering van Maracanã en aan de corruptie in de bouwprojecten rond de Wereldbeker! Afbakening van de grond van de inheemse bevolking! Geen noodwetten opgelegd door de FIFA – voor het recht om ons te organiseren, onze mening te uiten en te betogen!
- Neen aan de repressie tegen betogingen van jongeren en werkenden! Neen aan de criminalisering en toegenomen gebruik van het gerechtelijk systeem tegen sociale strijd! Onmiddellijke vrijlating van alle politieke gevangenen die werden opgepakt in de strijd tegen de prijsverhoging voor het openbaar vervoer en in andere bewegingen. Neen aan de slachtpartij onder zwarte jongeren in de voorsteden!
- Voor een nationale dag van verenigde strijd rond de eisen voor openbaar vervoer, betaalbare huisvesting, tegen de misdaden rond de Wereldbeker en in verdediging van het recht om te betogen en tegen de criminalisering en repressie van sociale bewegingen
- Voor een nationale bijeenkomst van arbeiders en jongeren om een actieplan uit te werken en te bouwen aan een eengemaakt nationaal forum van strijdbewegingen.