Verkiezingen 2010. Wat hebben de partijen te vertellen over het openbaar vervoer?

De openbare dienstverlening ligt al jaren onder vuur. Met een neoliberaal beleid proberen alle traditionele partijen (van Open VLD tot SP.a) om bedrijven als De Post of de NMBS steeds meer te privatiseren. Ze hebben het over het feit dat de overheid zich niet (of toch zeker niet veel) moet mengen met de economie en bestempelen bepaalde sectoren plots als “bedrijven” in de plaats van als “diensten”.

De redactie van Libre-Parcours heeft in aanloop naar de verkiezingen een kijkje genomen in de verschillende verkiezingsprogramma’s. Vaak zijn die op het eerste zicht optimistisch, maar na verder zoekwerk (artikels, interviews), valt op te merken dat die programma’s niet altijd stroken met de algemene houding van de partij. Men probeert dus stemmen te trekken met leugens.

Een overzicht van onze bevindingen:

Vlaams Belang
Het VB spreekt in haar partijprogramma over een radicale splitsing van de NMBS met de oprichting van een “sterke Vlaamse spoorwegmaatschappij”. Ook kent het Vlaams Belang een sterke “anti-vakbondsideologie”.

Een “sterke Vlaamse spoorwegmaatschappij” kan misschien een mooi idee lijken: een stevige spoorwegmaatschappij in de plaats van de zwakke nationale versie die we vandaag kennen. Maar, wat betekent dat, een sterke Vlaamse spoorwegmaatschappij? Wil dit zeggen dat we terug een eengemaakte spoorweg zullen oprichten, waar zowel operator als spoorwegbeheerder in vervat zitten? Of waar zelfs maar de goederen- en reizigersdiensten terug verenigd worden? We weten het niet, en dat is natuurlijk de kracht van een partij die niet hoeft mee te regeren.

Bovendien kan je meteen een aantal sterke bedenkingen maken op syndicaal vlak maken. Het is geen geheim dat de syndicale strijd in Wallonië harder woedt dan in Vlaanderen. Besparingsplannen zouden minder moeilijk door te voeren in een sterke, maar kleine Vlaamse spoorwegmaatschappij. Buitenspel gezet worden door de concurrentie wordt ook een stuk eenvoudiger als je een kleine goederen spoorwegmaatschappij bent. Tot slot lijkt het ons geen goed idee dat er in de toekomst rijpaden moeten betaald worden aan de Waalse Spoorwegbeheerder voor elke trein die richting Ardennen rijdt. De NMBS heeft momenteel enkele grote troeven in handen: zijn grootte, zijn know-how en het is historische operator van België. Elke afbreuk daaraan is nefast voor de dienstverlening.

Hoewel er veel valt te zeggen over de zwakte van de vakbonden, zijn ze er tenslotte om de rechten van de werknemers te verdedigen en die worden in de toekomst haast zeker in flexibelere en slechter betaalde jobs gedwongen. De herstructurering n.a.v. de privatisering van BCargo wordt hiervoor nu al aangegrepen. Toch houdt Vlaams Belang te pas en te onpas een rondje “vakbondsbashing”. Op hun website spreekt men van de lichtzinnige redenen om te staken en de (volgens hen onterechte, en meteen afschafbare) subsidies die de erkende vakbonden jaarlijks ontvangen. Eigenlijk wordt er te weinig actie gevoerd. De vakbondsleiding staat op de rem en het personeel dat erg betrokken is, is gevoelig voor valse argumenten genre ‘zo treffen we enkel de reizigers’.

De problemen zijn legio en slepen al jaren, soms zelfs decennia, aan. Voorbeelden zat op deze blog. Het is onnodig te zeggen dat, wanneer men tegen de vakbonden is, men zich in één beweging ook tegen de werknemersrechten kant. Binnen de NMBS wordt nooit lichtzinnig omgegaan met stakingen, toch niet door de werknemers. Werknemers denken twee keer na voor ze het werk neerleggen. Dat de directie daarop aanstuurt door de onderhandelingen onmogelijk te maken, daar kan de vakbond weinig schuld in treffen. [Over de herstructurering n.a.v. de privatisering van de goederentak zitten de onderhandelingen vast. Maar eigenlijk is het compleet onbespreekbaar en is er geen enkele basis voor onderhandelingen.]

Bron:
http://www.vlaamsbelang.org/21/10/ -> partijprogramma mobiliteit
http://www.vlaamsbelang.org/0/5223/ -> tegen vakbonden

LDD (Lijst Dedecker)
Derk-Jan Eppink, Europees Parlementslid voor Lijst Dedecker, slaagde erin om kort na het verschrikkelijke treinongeluk in Buizingen volgende opmerking te maken in het Europees Parlement: “De Belgische spoorwegen krijgen naar verhouding de meeste subsidie in de hele EU. België geeft 32 eurocent aan de spoorwegen per passagier kilometer. Tweede is Frankrijk met 24 eurocent. In Nederland is dat 15 cent in Engeland 4 cent. Ondanks al die subsidies heeft de Belgische spoorwegen een schuld van 10 miljard euro. Waar gaat dat geld naar toe? Als ik kijk naar de infrastructuur van de Belgische spoorwegen dan valt de verwaarlozing op. Alles is oud en versleten. Is het veiligheidssysteem soms ook verwaarloosd? Misschien gaat te veel geld naar de salarissen wegens de macht van de vakbonden? In België zijn de spoorwegen een socialistisch domein.”

We onthouden dat spoorwegambtenaren teveel verdienen, door de vakbonden en dat er daardoor ongevallen gebeuren. Vreemd dat hij zich geen vragen stelt over de veiligheid in het Europese parlement waar de lonen een paar keer hoger liggen.

Bron (met filmpje): http://www.derkjaneppink.eu/dje-activiteiten/parlement/116-toespraak-plenaire-vergadering-europees-parlement

Lijst Dedecker is een partij die niet gelooft in het openbaar vervoer. Ze zeggen hierover: “De overheid investeert massaal in openbaar vervoer als dé zaligmakende oplossing voor de files en in fietspaden (alsof daarmee de problemen kunnen opgelost worden) terwijl alle openbaar vervoer samen slechts 15% van het personenvervoer voor zijn rekening neemt.”

Het is duidelijk dat LDD kiest voor de individuele oplossing van auto (wat exact het probleem is met het investeren en fietspaden is ons niet helemaal duidelijk). LDD wil vooral de autostrades verbreden als oplossing voor het fileprobleem. Uiteraard lost dit de fileproblemen niet op, na een tijd zullen deze bredere snelwegen ook verzadigd zijn.

Ook pleitte LDD-voorzitter Dedecker in het verleden om dubbeldek autostrades aan te leggen naar de grote steden. Of de steden dan ook dubbeldek moeten worden zij hij er niet bij. Ook pleit de partij voor een spitsstrook op de autostrades: de pechstrook tijdens de spits openstellen voor autoverkeer. Hoe de hulpdiensten hun werk moeten doen tijdens de spits of waar de auto ’s die met pech op de autostrade te maken krijgen is ons eveneens onduidelijk.

Verder bepleit de partij: “Vandaag stelt de auto ons in staat om onze drukke agenda van werk, gezin, recreatie en sociale activiteiten rond te krijgen. Vooral het aspect ‘tijd’ is belangrijk en dit zowel voor gezinnen met tweeverdieners als voor alleenstaanden met kinderen. Iedere werkdag vormt immers een uitdaging om werk, gezin, recreatie en sociale activiteiten te combineren.”

Zou het niet beter zijn mensen meer ruimte te geven voor hun gezin en voor hun sociale activiteiten zodat ze op een rustige manier kunnen leven en niet als een gehaast in de wagen hoeven te springen. (wat tot zware ongevallen leidt)? LDD is tegen het decreet ‘basismobiliteit’ (dat De Lijn verplicht om een bushalte op een bepaalde afstand van de woonplaats te hebben), sommigen moeten maar met de taxi reizen wellicht? Ook busstroken kunnen niet voor LDD.

In het algemeen wil de partij besparen op overheidsdiensten: “Taken die niet tot de kerntaken van de overheid behoren, moeten worden afgestoten of tot een minimum worden herleid. De vergrijzing van het Vlaamse ambtenarenapparaat is een opportuniteit die we aangrijpen om in de administratie een afslanking en kwaliteitsverhoging te realiseren zonder een sociaal bloedbad te veroorzaken.” Moeten onze kinderen straks met 50 in een klas zitten en kunnen bedrijven straks helemaal ongestraft frauderen dankzij een complete onderbemanning van de belastingsdiensten?

Voor gebruikers en personeel bij het openbaar vervoer is een stem op LDD een verloren stem. De partij beperkt zich tot meer autosnelwegen en tegen een uitbreiding van het openbaar vervoer.

N-VA
“De liberalisering van het goederenvervoer per spoor moet alle kansen krijgen,” waarbij de partij het gebruik van bloktreinen (complete treinen voor één bedrijf) wil stimuleren. Enkel voor de grote bedrijven zal goederenvervoer per spoor dan nog interessant zijn.

Na het goederentransport volgt de rest: “Na de liberalisering van het goederenvervoer per spoor is ook het binnenlands personenvervoer aan de beurt.” Opvallend detail: de partij die alle verantwoordelijkheden wil regionaliseren, pleit wel voor een “volledige tariefintegratie” bij de NMBS, De Lijn, MIVB en TEC. Maar wie zal dan over de tarieven beslissen? Tenslotte eist N-VA een beperking van het stakingsrecht door de invoering van “minimale dienstverlening”.

Ook eerder werd naar de vakbonden uitgehaald: die zouden “tot een oude economie behoren” die enkel het land en de economie kunnen platleggen. Op 4 november 2009, naar aanleiding van de stakingen tegen de privatisering van B-Cargo, verscheen er op hun website dit:

“Deze spoorstaking is een regelrechte schande en vooral de NMBS heeft boter op het hoofd. Terwijl iedereen de mond vol heeft over de moeilijke economische toestand van het land, gaan de vakbonden nog maar eens proberen een groot deel van de economie lam te leggen.” Bron: http://www.n-va.be/nieuws/column/schande-op-de-sporen

Ook N-VA stapt volledig mee in de liberaliseringlogica en pleit verder voor “loonmatiging”, langer werken,… Zo is de partij voorstander van de berekening van de arbeidstijd op jaarbasis: gedaan met overuren en welkom aan de extreme flexibiliteit.

Open-VLD
Open VLD is eerlijk in zijn partijprogramma: “Open Vld wil dienstenmarkten zoals het spoorvervoer verder liberaliseren, omdat meer concurrentie leidt tot betere en goedkopere dienstverlening aan de gebruiker. Overheidsbedrijven dienen zich daarom nog meer dan vandaag het geval is voor te bereiden op deze onvermijdelijke liberalisering”
Bron: http://openvld.be/?type=themas&id=54

Tot nu toe zagen we in België geen enkel voorbeeld van een liberalisering die leidde tot een betere dienstverlening of een prijsdaling. Laat staan tot betere werkomstandigheden of verloning. Noch de gebruikers van openbare diensten, noch het personeel heeft iets te winnen bij een liberalisering. De voorbeelden zijn legio: Belgacom, Electrabel, De Post,… Het zou ook niet logisch zijn. Liberalisering betekent concurrentie. Concurrentie betekent dat je competitief moet zijn en dat je dus je kosten moet drukken. Dat doe je of door de uitbuitingsgraad op te drijven (bv. door loonmatiging, opdrijving productiviteit, …) of door de dienstverlening af te bouwen. Of natuurlijk door een combinatie van beiden. Bij De Post heeft men bijvoorbeeld honderden kantoren gesloten. Men kan natuurlijk ook zoals bij de spoorwegen besparen op veiligheid.

En uiteraard pleiten de liberalen ook voor het inperken van ons stakingsrecht door het invoeren van een “minimale dienstverlening bij NMBS, De Post of De Lijn”. Is de huidige dienstverlening dan al niet minimaal?

CD&V
CD&V heeft de laatste 20 jaar steeds een stevige poot gehad binnen de NMBS. Onder leiding van Schouppe werd een investeringsstop ingevoerd, die later leidde tot een sterk verouderd veiligheidssysteem. Vandaag is Inge Vervotte de CD&V-minister van mobiliteit. Een vrouw met een stevig vakbondsverleden zal binnenkort de privatisering van B-Cargo mee uitgevoerd hebben, waardoor het mogelijk dezelfde kant opgaat als – haar ooit zo nauw aan het hart liggende – Sabena. We kijken met lede ogen aan hoe deze sympathiek ogende dame het neoliberale beleid van de afgelopen jaren voortzet.

Het CD&V-programma over de openbare diensten stelt meer van hetzelfde liberaliseringsbeleid voor. De NMBS moet met het oog op de liberalisering vanaf 2017 “transparanter en kostenefficiënter” en kan bijkomende publieke middelen vergeten, dat is “nauwelijks denkbaar”. Voor De Post is de “gezonde financiële situatie” belangrijk: de winsten zullen daar centraal blijven ook als dit ten koste gaat van dienstverlening en personeel (een “dynamisch personeelsbeleid” noemt CD&V dat).

Bron: http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/mediatheek/programmas/terzake/2.9322/2.9323/1.724882
http://nl.wikipedia.org/wiki/Inge_Vervotte

SP.a
SP.a probeert zich wat linkser te profileren. De partij heeft nochtans jarenlang mee geregeerd en was verantwoordelijk voor het herstructureren en privatiseren van tal van openbare diensten waar het traditioneel steeds een grote vinger in de pap te brokken had. De elektriciteitsmarkt werd geliberaliseerd, energie is één van de sterkst stijgende bedrijfskosten van de NMBS. De NMBS is afhankelijk van Electrabel (nu Suez): het is de enige in België die voldoende stroom kan leveren. De NMBS zou Suez in 2009 €60 miljoen boven de gangbare marktprijs betaald hebben. SP.a lijkt wel de kampioen in het wekken van de indruk dat ze voor de werkmens zijn, om hem vervolgens in het parlement een mes in de rug te planten.

Door de vele besparingen bij de spoorwegen is de dienstverlening kwalitatief sterk verminderd. We mogen niet vergeten dat Jannie Haeck ooit kabinetschef van Johan Vande Lanotte was en nu mee aan het roer staat van een geliberaliseerd spoor.

Volgend zinnetje in een opiniestuk van Vande Lanotte himself stuit ons zwaar tegen de borst: “Als het van ons afhangt, gaat geen euro meer naar het vrachtvervoer dat bedoeld is voor het aanbieden van betere kwaliteit aan de reiziger”, belooft hij. “B-Cargo is een commercieel bedrijf en moet zijn plan trekken.” Een gezonde, efficiënte en vooruitstrevende openbare dienstverlening moet voor SP.a opnieuw voorop staan. Het partijprogramma bevestigt: “We laten niet langer toe dat de overheidsmiddelen die ter beschikking worden gesteld voor het binnenlands reizigersvervoer gebruikt worden om de commerciële verliezen van cargo en internationale treinen te dekken.”

Blijkbaar laat de SP.a de werknemers van dat nieuwe cargo bedrijf liever stikken, ook al heeft geen van hen ooit bewust gekozen voor een ongezond geprivatiseerd goederenbedrijf.

Bron: http://www.s-p-a.be/artikel/spa-wil-nmbs-terug-op-het-juiste-spoor/

SP.a verzet zich niet tegen een verdere liberalisering van De Post, maar wel tegen “een blinde liberalisering”. Ongetwijfeld wil SP.a “eerlijk” liberaliseren? SP.a voerde de liberalisering en de voorafgaande herstructureringen mee uit! Eerst onder Vande Lanotte en vervolgens onder Tuybens.

GROEN!
Hier weinig op aan te merken. Groen! heeft nog weinig kans gekregen om mee te regeren, en dat maakt hun positie natuurlijk comfortabel om het voor de werknemers op te nemen. Wel moet worden opgemerkt dat de Franstalige groenen van Ecolo een tijdlang de verantwoordelijke minister leverden (Durant) en niet bepaald voor verandering zorgden.

We lezen volgend persbericht, waarin de groenen er naar eigen zeggen in geslaagd zijn de commissie spoorwegveiligheid voort te laten zetten. “De Groenen hadden vorige week gevraagd dat de commissie zo veel mogelijk haar werk kan verderzetten. De experten spoorveiligheid waren immers net benoemd om een analyse van de NMBS-documenten te maken. Deze commissie moet lessen trekken uit het dramatische treinongeval in Buizingen. Investeringen in een veilig spoor zijn cruciaal voor de honderdduizenden reizigers en het spoorpersoneel. We kunnen dat niet in het water laten vallen.”

Vraag is wel hoe Groen! deze noodzakelijke investeringen denkt te rijmen met de €22 miljard besparingen waar alle traditionele partijen het over eens zijn. Dezelfde vraag kunnen we stellen over hun ‘mobiliteitspas’ voor jongeren die geldig zou zijn op het volledige net van alle vervoersmaatschappijen en voor de gebruiker slechts €50 zou kosten.

Ook vonden we een artikel met een kleine, terechte sneer naar CD&V ministers Vervotte en Crevits, waarin hen verweten werd van te weinig te investeren in spoorwegen en zijn veiligheid, waardoor een langetermijnvisie (oa op milieubewustheid) afwezig blijft.

Groen! is echter geen verdediger van de openbare diensten. In het ‘groot debat’ op de VRT toonde Van Besien zich een voorstander van de liberalisering van de energiemarkt. (Derde link)

Bron: http://groen.be/actualiteit/Persbericht-op-vraag-van-groen-kan-commissie-spoorveiligheid-voortwerken-_1563.aspx
http://groen.be/actualiteit/Persbericht-cdampv-ministers-dwingen-openbaar-vervoer-tot-aftocht_1522.aspx
http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/mediatheek/Verkiezingen%2B2010/Het%2BGroot%2BDebat%2B2010/2.10946

PVDA+
Ter linkerzijde wordt geprotesteerd tegen de liberaliseringen en voor meer openbare diensten. PVDA stelt terecht dat het openbaar vervoer een oplossing kan bieden voor de files, verkeersdoden en milieuvervuiling die gepaard gaat met de vele auto’s en vrachtwagens. De partij pleit voor “goedkoop en comfortabel openbaar vervoer” en vraagt daartoe meer middelen. De NMBS moet zich ook ontfermen over verspreid goederenvervoer. Wel vreemd: er wordt niet gesteld dat het volledige goederenvervoer een openbare dienst moet zijn.

De Post moet voor PVDA een openbare dienst blijven, de partij is tegen de liberalisering van de postdiensten en tegen de beursgang van De Post. De partij wil dat de overheid de aandelen van CVC Capital Partners terug opkoopt. Maar de verveelvoudiging van de waarde van die aandelen is het gevolg van de inspanningen van de vele postmannen en –vrouwen.

Kortom: dit programma ligt het dichtste bij dat van ons, dat is niet verwonderlijk natuurlijk. Maar de eisen mogen best nog wat verder gaan: een volledige hernationalisatie van De Post en andere voormalige openbare diensten moet wat ons betreft enkel met schadeloosstelling van de aandeelhouders op basis van bewezen behoeften, bij CVC hebben ze al genoeg verdiend aan onze Post! Inzake openbaar vervoer missen we de eis om het goederenvervoer volledig openbaar te houden alsook de eis van gratis openbaar vervoer, een halvering van de ticketprijs is goed maar kan beter.

LSP
We zijn natuurlijk niet onbevooroordeeld over wat LSP naar voor brengt inzake openbaar vervoer. De standpunten van LSP op dit vlak worden immers grotendeels opgemaakt door de medewerkers van deze blog. Misschien toch even recapituleren.

Er is dringend nood aan meer en degelijk openbaar vervoer met voldoende personeel en degelijk materieel om dit te realiseren. Van de huidige directie en de traditionele partijen moeten we zoiets niet verwachten. De controle op een essentiële openbare dienst zoals vervoer moet in handen komen van diegenen die er het beste zicht op hebben: het personeel en de reizigers. Het aanbieden van een dienst aan de gemeenschap moet daarbij centraal staan, wat betekent dat wordt gebroken met de logica van dit systeem waarin enkel de winsten tellen. http://socialisme.be/lsp/archief/2010/02/17/spoor.html

Neen aan de filialisering van B-Cargo! B-Cargo vervoert dagelijks evenveel als 12.000 vrachtwagens. Het bespaart ons heel wat fileleed en is bovendien een ecologisch verantwoord en veilig transportmiddel voor goederen. Zowat 60%, goed voor 8.000 vrachtwagens, is “verspreid vervoer”, treinen samengesteld uit wagons van verschillende herkomst. Als we de kosten van urenlang filerijden even buiten beschouwing laten, is dat onmogelijk “rendabel” te maken. In dat verspreid vervoer zijn private transportbedrijven over het spoor niet geïnteresseerd, die willen enkel de mooiste stukken eruit pikken. http://socialisme.be/lsp/archief/2009/11/04/spoor.html

LSP verzet zich tegen de aanvallen op het stakingsrecht (http://socialisme.be/lsp/archief/2008/05/20/dienst.html). In de plaats van te besparen op ons openbaar vervoer, moet worden geïnvesteerd in een uitbreiding van de dienstverlening met het respecteren van de arbeidsomstandigheden en lonen van het personeel. Er is nood aan een offensief programma voor de uitbreiding van het publieke openbaar vervoer. (http://socialisme.be/lsp/archief/2009/12/16/delijn.html)

LSP is voor gratis en degelijk openbaar vervoer: “LSP-PSL vecht tegen privatisering, voor gratis openbaar vervoer, gezondheidszorg, postbedeling, huisvuilophaling, omdat die vrij toegankelijk moeten zijn voor ieder van ons, ongeacht leeftijd, werksituatie, geslacht, …” (http://www.socialisme.be/lsp/archief/2009/04/13/programma.html)