Op 5 november ging het spoor in staking tegen de herstructureringsplannen van de goederensector B-Cargo. De stakingsaanzegging van het gemeenschappelijk vakbondsfront werd ruim opgevolgd, de treinen reden niet. Op verschillende plaatsen in het land waren er kleine stakersposten. Veel hadden die niet om handen want het aantal werkwilligen was uitzonderlijk laag. De inzet van de staking lag dan ook veel ruimer dan de herstructurering van Cargo.
De eerste grote herstructurering in het kader van de liberalisering van de goederensector gaat terug tot 2004. 1500 personeelsleden moesten toen ‘afvloeien’, de flexibiliteit werd opgeschroefd en er werden nieuwe functies gecreëerd om dat allemaal mogelijk te maken. Dat plan is destijds moeizaam aanvaard in de hoop de toekomst van de sector veilig te stellen. IJdele hoop.
De impact van de combinatie van aanslepend mismanagement en de wereldwijde economische crisis einde 2008 was enorm. Het transportvolume verminderde het voorbije jaar met 41% en het financieel tekort zou zich opstapelen tot 130 miljoen EUR op jaarbasis. Om dit te beantwoorden, pakte de directie uit met alweer een grootschalige herstructuring. Sinds november 2008 werd hierover onderhandeld, zonder resultaat. De gesprekken bleven muurvast zitten en de directie hulde zich in een mist van cijfers en lijvige rapporten van dure consultants.
“Niet de politiek, niet het management, niet de vakbonden maar de klant bepaalt de toekomst van B-Cargo”, aldus de aanhef van een van deze rapporten. Waarin we verder de klassieke recepten terugvinden van drastische besparingen op het personeel, het verhogen van de flexibiliteit en de concentratie van de activiteiten. Het plan kondigt aan “duizenden jobs veilig te stellen” maar komt in de praktijk neer op het op de helling zetten van 900 van de 2.145 arbeidsplaatsen. Wisselende prestaties met een maximumduur van 11u per dag, dagelijks wisselend aanvangs- en einduur en dagelijks wisselende arbeidsduur – zoals bij treinbestuurders en -begeleiders al het geval is – liggen op tafel .
Verschillende vakbondsacties in de goederensector om de druk te verhogen, konden de zaak niet deblokkeren. Integendeel, de directie pakte uit met het plan om de gehele activiteit te filialiseren, dat wil zeggen in een zelfstandige onderneming onder te brengen met op termijn nieuwe contractuele arbeidsvoorwaarden, lees lagere lonen en slechtere condities. Bij dit nieuwe plan zouden 1.800 en op termijn 3.000 statutaire jobs verdwijnen. Het fatale ABX-scenario komt op die manier wel heel dicht bij.
Voeg daarbij dat de directies van Infrabel en NMBS-Holding tussendoor laten vallen dat als dergelijke uitzonderingsmaatregelen kunnen voor B-Cargo zij daar ook wensen over te beschikken en je weet dat alle personeelsleden vroeg of laat in de klappen dreigen te delen. Met de liberalisering van het internationaal reizigersverkeer voor de deur zou dat scenario zelfs snel realiteit kunnen worden.
De staking op 5 november heeft haar effect niet gemist. Natuurlijk was er het afgezaagde verhaaltje van de onmogelijk te realiseren minimumdienstverlening. Maar het viel vooral op dat de dag zelf reeds, zowel de CEO van NMBS als de minister van Mobiliteit gematigder taal spraken en compromisbereidheid toonden, al moeten we ons geen illusies maken bij hun intenties.
De dag na de staking werden de onderhandelingen hervat. Bij de redactie van dit blad hadden we nog geen zicht op de mogelijke resultaten. Maar het persbericht van het gemeenschappelijk vakbondsfront, dat volgens ons veel te snel de kaarten op tafel legt, suggereert dat een of ander filiaal de uitkomst zal zijn, zij het onder maximale waarborgen voor het personeel.
Op de traditionele politici, of die nu in de regering zitten of in de oppositie, kunnen de NMBS-werknemers niet rekenen. Daar is het “liberalisme” troef, ook bij de zogenaamde socialisten. Wij steunen het NMBS-personeel in haar strijd voor het behoud van het personeelsstatuut. Wij zijn voorstander van een goed uitgebouwde, moderne en publieke spoormaatschappij onder democratische controle van de gemeenschap en niet van een handvol bedrijfsleiders die enkel naar de winstcijfers kijken.
Update
Een “nieuw” voorstel van de directie wordt deze week besproken door de bonden waar er afwijzend wordt gereageerd.