De staking bij De Lijn is terecht. De onderhandelingen over de collectieve arbeidsovereenkomst toonden een agressieve directie die niet bereid is om tegemoet te komen aan de eisen van het personeel. De groene en blauwe vakbonden kwamen terug op hun eerdere positie. De ACOD staakt wel, met de steun van heel wat leden van de andere vakbonden.
De directe aanleiding van de staking is de CAO waarbij het opvallend is dat de directie geen extra middelen wil vrijmaken voor het eigen personeel. De directie wil de productiviteit opvoeren om meer dienstverlening aan te bieden. Dat is positief en het zou best nog wat meer mogen zijn. Maar daar moet wel voldoende personeel tegenover staan. Het personeel mag niet de dupe zijn van de projecten van De Lijn, dat zou enkel maar leiden tot nog meer problemen op het vlak van werkdruk en stress wat ook wordt opgemerkt door de gebruikers.
Een specifiek punt dat gevoelig ligt, is de vergoeding voor zaterdagwerk. Het personeel moet altijd extreem flexibel zijn met zaterdagwerk, gesplitste diensten (waarbij bijvoorbeeld ’s ochtends een aantal uur wordt gewerkt en ’s avonds nog een aantal uur) en nachtwerk. Een vergoeding die beantwoordt aan die flexibiliteit kan er niet van af voor de directie. Vandaag is er maar een opslag van 15% voor zaterdagwerk. Welke andere werkenden geven hun weekend op voor 15%?
De media hanteren soms het argument dat de crisis een koopkrachtverhoging onmogelijk maakt. Onder meer in Gazet van Antwerpen verscheen vandaag een fel anti-syndicaal opiniestuk waarin de stakende personeelsleden een gebrek aan “verstand en realiteitszin” wordt verweten. De krant voegt er aan toe dat de chauffeurs van de christelijke en liberale bonden wel “gewoon voor u achter het stuur” kruipen. Dat klopt overigens niet, veel leden van deze bonden bleven eveneens thuis. Getuigt het van een gebrek aan realiteitszin om extra verloning te eisen voor de steeds hogere flexibiliteitsvereisten? Steeds flexibeler werken voor een beperkt loon, is niet realistisch.
We hoorden vanuit Antwerpen hoe de liberale bond daar actief campagne voerde om wel te gaan werken. Bij de christelijke bond was dat niet het geval, daar hebben ze ook gezien dat er een aantal leden zijn overstapt naar ACOD. Er werd wel gesteld dat staken geen zin zou hebben. In Limburg rijdt er amper openbaar vervoer. Elders is zowat 60-70% thuis gebleven. Een aantal verpachte lijnen rijden wel omdat het personeel daar uitbesteed is: private bedrijven staan daar in voor het openbaar vervoer.
Deze staking komt er ook op een ogenblik dat opnieuw heel wat discussie is losgebarsten rond de veiligheid op de bussen na incidenten in Dilbeek. Agressie op de bussen en trams hangt vaak samen met een afwezigheid van een geldig vervoersbewijs. Chauffeurs kunnen bevestigen dat dit de voornaamste bron van agressie is. Het zou voor zowel de chauffeurs als de gebruikers een enorme stap vooruit zijn indien het openbaar vervoer volledig gratis zou worden. Dat zou het vervoer interessanter maken, wat goed is voor het milieu, voor de koopkracht in crisistijden, voor de veiligheid van het personeel,… Vandaag heeft de directie geen enkel antwoord op agressie. In de CAO wordt enkel opgelegd dat acties van het personeel na gevallen van agressie tot één stelplaats moeten beperkt blijven… Daarnaast wordt ook geëist dat er twee jaar lang geen collectieve eisen worden gesteld. Het personeel het zwijgen opleggen en de problemen onder tafel vegen, zal ze niet oplossen.
Een investering in gratis en degelijk openbaar vervoer heeft enkel maar voordelen. LSP neemt deel aan de verkiezingen van 7 juni en steunt daarbij de eis van gratis en degelijk openbaar vervoer met degelijke arbeids- en loonsvoorwaarden voor het personeel. Vandaag een betere vergoeding voor het personeel afdwingen, zou een goede stap in die richting kunnen vormen.